Norske bøker, fordi dei er norske?

Aftenposten meldte denne veka at det blir lese fleire utanlandske bøker i Norge, enn norske:

Av de 100 mestselgende bøkene i 2009, sto utenlandske forfattere for 53 titler. Dette er over dobbelt så mye som norske forfattere selv klarer. Av de 22 som kom på listene, er hele åtte krimbøker av Jo Nesbø.

Einar Ibenholt i Gyldendal er bekymra over utviklinga og skuldar på kommersialiseringa av bokbransjen og bransjeavtalen frå 2005 (Julie i bokmerker.org har skrive ei veldig god innføring i kva bransjeavtalen er her og her).

Eg har eit inntrykk av at forlaga liker å skulde på liberaliseringa av bransjeavtalen, når salstala går nedover. Det er to punkt, særleg som blir trekke fram i fleire samanhengar, når bransjeavtalen blir diskutert. Det eine er at bokhandlarane ikkje lenger har plikt til å føre alle bøkene som kjem ut. Det andre er maksrabatt-ordninga, kor det ikkje er lov å selgje bøker med meir enn 12,5% rabatt ut året boka blir utgitt og i 12 månadar til. I gamle dagar kunne altså bokhandlarane ta inn eit variert utval av breid og smal litteratur, mens etter 2005 må dei vite at dei har lagerplass til det dei ikkje får solgt, fram til mammutsalget om litt over eit år. Dette går ut over tilgangen på smalare litteratur i butikkane. Det er tryggast for dei, å ta inn dei bøkene som er spådde å bli bestselgjarar på førehand. Det er klart at kommersialiseringa pregar utvalet i butikkane. Og dette kan sjå ut til å prege salstala også.

Likevel kjennest det av og til som om forlaga som kritiserer bransjeavtalen, undervurderer oss som lesarar og bokkjøparar. Dei trur ikkje at vi er i stand til å skaffe oss oversikt over bokmarknaden på eiga hand, og gjere eigne vurderingar. Eg trur at vi lesarar er i ferd med å bli mindre avhengige av utvalet i dei fysiske bokhandlarane. Ved hjelp av internettet kan vi gå rett til forlaga og bestille bøker vi har lese om i aviser og magasiner. Gjennom dei utallege bokbloggane og bokforaa er vi heller ikkje avhengige av at marknadsføringsavdelinga i forlaga skal fortelje oss om nye opplag. Det har åpna seg ein stor, virituell arena for samtale om bøker, som lar oss lesarar - og kjøparar - bli kjende med forfattarar og titlar som har blitt nedprioriterte frå forlaga og marknadsføringsavdelingane si side. Tilgangen på omtaler av bøker har auka i tida etter 2005.

Dette fører meg vidare til Øivind Arneberg sin kommentar til dårlege salstal for norsk skjønnlitteratur:

Å rope varsko for norsk skjønnlitteratur, skjønner jeg ikke hvorfor man vil. Det produseres jo enormt. Det kommer for mange ubetydelige bøker som tar plassen til mye av den seriøse norske skjønnlitteraturen.

Han peikar på ein sentral faktor, som det ikkje alltid er like stuereint å diskutere, nemleg kvaliteten på litteraturen som blir produsert. For er det verkeleg slik at alt som blir produsert er like godt, bare fordi det er norsk?

Eg trur ikkje på nokon samanheng mellom salstal og kvalitet. Eg trur ikkje at høge salstal nødvendigvis gjenspeglar stor litteratur. Like lite trur eg at låge salstal gjenspeglar bortgøymde og bortgløymde perler. Dei kan gjere det, men det er ikkje eit konsekvent årsaksforhald. Og det er langt frå sikkert at alle dei norske bøkene som blir gitt ut, er verdt å lese, til tross for at dei blir produsert i små opplag.

Då eg las i Aftenposten, tenkte eg at eg les jo mykje norsk litteratur. Eg trur i alle fall eg gjer det. Men gjer eg eigentleg det? Eg bladde gjennom bloggen min og fann ut at eg har lese fleire amerikanske bøker enn norske, det siste året. Eg les mykje om norske bøker i ulike samanhenger. Og sjølv om eg ikkje alltid har tid til å lese alt eg vil lese, forstår eg også på omtaler frå andre at det er langt ifrå alt som er verdt å lese. I alle fall ikkje bare fordi det er norsk.

Forfattaren sin nasjonalitet er ein faktor som kjem langt ned på lista, når eg skal vurdere om eg skal lese ei bok eller ikkje. Og då heller fordi eg vil lese noko frå andre kulturar, enn frå min eigen. Språk, stil, form, forteljarteknikk og handling er punkter eg heller vurderer, når eg les bokomtaler og utdrag, før eg avgjer om eg skal kjøpe boka eller ikkje. Og er eigentleg det så urovekkande?

Leik med bloggdesign

Eg har oppgradert bloggen min. Sidan eg ikkje bloggar mange bilete og illustrasjonar, har den heilt kvite minima-templaten blitt litt kjedeleg. I kveld sette eg med ned og forsøkte å leike med bloggdesign, for å sjå om eg kunne finne fram til eit litt meir fresh uttrykk. Og eg har nå funne ein template på Blogger Templates som fungerer godt.

Det er framleis ganske mange småting eg ikkje har funne utav, men ein blir ikkje verdsmester eller bloggdesignar over natta, heller. Så det blir nok litt meir fikling og flikking framover. Eg må forresten finne ut korleis eg skal logge meg på, nå som baren på toppen er borte.

I tillegg til ny bakgrunn har eg oppdater lenkelista mi. Så nå har eg oversikt over alle dei bokrelaterte bloggane eg følgjer i google reader, i margen her. Her er det mykje spennande, så eg anbefaler deg å bla gjennom lista. Eg vekslar litt mellom kva eg liker best, når det kjem til slike lister. Eg liker eigentleg dei listene kor ein kan sjå tittelen og ingressen på siste innlegget. Dei tar veldig stor plass, så den seinaste tida har eg hatt ein bloggfeed med bilete, tittel og ingress på dei siste 10 oppdaterte bloggane. Men det er mange som fell ut av ein slik 10-siste. Så nå forsøker eg meg med ei alfabetisk liste over alt eg les. Ulempa med denne er at ho må oppdaterast og vedlikehaldast. Men det bør eg kunne klare.

Eg tar gjerne imot både positive og negative tilbakemeldingar på den nye lay-outen. Er han lesarvennleg?

Edit: Retta opp potensiell misforståing.

Glimrande adapsjon

I går fekk eg omsider sett filmen basesert på John Ajvide Lindquist sin sterke roman Låt den rätta komma in. Det er over eit år sidan eg las boka, men ho gjorde likevel inntrykk på meg og eg har hatt lyst til å sjå filmen lenge. Særlig etter at han blei plukka ut i Store Studio som årets beste norske film 2009. Sjølv om han verken var norsk, eller frå 2009, var han så god at han fortente å bli nemnd.

Låt den rätta komma in handlar om 12 år gamle Oscar som blir mobba. I området rundt der han bur skjer det ei rekke mord. Desse blir i større grad vektlagt i boka enn i filmen. Ein dag møter Oscar Eli på leikeplassen. Ho har flytta inn i naboleiligheita til Oscar og mora, og det utviklar seg eit heilt spesielt vennskap mellom dei to.

Då eg las romanen hadde eg eit inntrykk av å lese ein spenningsroman eller ein grøssar, som var svært god på grunn av dei gode skildringane av karakterane sine sårbare sider. Einsemda og sårheita til karakterane står heile tida i sentrum, noko som gjer det til ein svært sterk roman.

I filmen er derimot spenning- og grøssarelementa tona ned, og desse sterke skildringane av karakterane tona opp. Det er som om filmteamet har tatt tak i akkurat dei sidene ved boka som eg syntest var sterkast og lagt hovudvekta på desse. Mørkret, fargane, vinterlandskapet, kontrastane mellom svart natt, kvit snø og raudt blod er med på å skape svært vakre bileter i denne grusomme historia. Scenene er ofte lange, med få replikkar, slik at bileta saman med bakgrunnsmusikken får tale for seg sjølv. Dette er også med på å framheve det sårbare hos Oscar og Eli, og utviklinga av forhaldet mellom dei.

Dette gjer at eg liker filmen veldig godt. For første gong i mitt liv har eg nesten lyst til å seie at filmen er betre enn boka.


Her er ein smaksprøve frå YouTube

Lese ferdig?

Eg held på med ei bok eg har hatt høge forventningar til.
Eg liker ho ikkje.
Eg vil gjerne like ho, men eg liker ho ikkje.
Ho har eit monotont og repetitivt preg, og etter 80 sider lurer eg på om eg skal lese dei siste 100 sidene. Det kan jo hende ho tek seg opp, kan det ikkje?
Det er langt frå sikkert at ho tek seg opp. Og eg har jo så mykje anna eg heller vil lese.
Men dersom ho tek seg opp, kan det jo hende at eg går glipp av noko.
Har eg gitt boka ein fair sjanse, når eg har lese 80 sider og synest ho blir meir og meir kjedeleg?

Eg har fått The Blindfold av Siri Hustvedt i posten. Den har eg gleda meg til lenge, og eg har begynt på ho, sjølv om eg ikkje er ferdig med den andre boka eg les. I dag fekk eg også e-post frå biblioteket om at Thomas J. R. Marthinsen si debutbok Du ligg og ventar på meg. Den har eg også gleda meg til å lese. Eg vil mykje heller bruke tid på desse to, enn på denne kjedelege boka som eg har komme til side 80 i.

Eg prøver å seie til meg sjølv at det ikkje er nødvendig å lese ferdig bøker eg ikkje liker. Og eg har blitt flinkare til å leggje bort bøker eg ikkje liker. Men likevel er det som om eg djupast inni meg har eit behov for å lese ferdig, for å vere heilt sikker.
Det kan jo hende eg tar feil.
Det kan jo hende boka blir betre mot slutten.
Det kan jo hende eg ikkje liker boka, fordi eg ikkje har skjønt ho heilt.
Samtidig er det så mykje eg så gjerne vil lese, og eg kjem jo aldri gjennom listene mine. Dei som bare blir lengre og lengre. Eg vil jo ikkje kaste bort den verdifulle lesetida mi, på bøker som eg ikkje liker å lese.

Listene mine

Akkurat nå har eg 6 bibliotekbøker heime. Eg har lese ei av dei og held på med ei anna. Eg har 3 bøker på venteliste. Eg har sett 13 bøker på huskelista mi, etter at eg oppdaga denne funksjonen i MappaMi på Deichmanske for 2 veker sidan. Eg har 4 bøker eg har kjøpt, som ligg under nattbordet og skal lesast. Eg har 2 leseeksemplarer eg skal lese og skrive om for eit anna medium enn bloggen min. Eg har bokmerka "mer enn 60 artikler" som har fått labelen "Til leseliste" i Google reader. Tre av dei er frå i dag, då eg kom heim og fann 112 ulesne bloggpostar i Google reader. Eg har stadig fleire, stadig lengre lister over kva eg skal lese etter gode tips i kommentarfelta mine. Spørsmålet nå er bare om eg kan klare å finne tid til å lese meg gjennom desse listene, når eg stadig får nye innspel til nye tekstar eg bare må lese.

Gode songtekstar: "Both sides now"

For litt sida klaga eg over kvaliteten på teksten på vinnarsongen i den nasjonale MGP-finalen. I etterkant av dette har eg tenkt litt på at eg skal starte ei songtekst-spalte, kor eg presenterer dei gode songtekstane - dei det er verdt å lytte til og lese åleine, igjen og igjen.

Ein av dei første verkeleg gode songtekstane eg la merke til, ein av dei tekstane som fekk meg til å oppdage at songtekstar også kan vere lyrikk, like godt som andre tekstar, er Joni Mitchells låt "Both sides now". Det kan hende han har blitt ein klisjé. Det kan hende vi har høyrd denne songen til regnvvåte, tåredryppande filmscener for mange gonger til å lytte ordentleg til han igjen. Men likevel - sjølv om du ikkje orkar meir av låta - vil eg oppmode deg til å lese gjennom songteksten. Det er ein vakker tekst.

"Both sides now" av Joni Mitchell

Bows and flows of angel hair and ice cream castles in the air
And feather canyons everywhere, I've looked at clouds that way.
But now they only block the sun, they rain and snow on everyone.
So many things i would have done but clouds got in my way.

I've looked at clouds from both sides now,
From up and down, and still somehow
It's clouds illusions I recall.
I really don't know clouds at all.

Moons and junes and ferris wheels, the dizzy dancing way you feel
As every fairytale comes real; I've looked at love that way.
But now it's just another show. You leave 'em laughing when you go
And if you care, don't let them know, don't give yourself away.

I've looked at love from both sides now,
From give and take, and still somehow
It's love's illusions I recall.
I really don't know love at all.

Tears and fears and feeling proud to say "I love you" right out loud,
Dreams and schemes and circus crowds, I've looked at life that way.
But now old friends are acting strange, they shake their heads, they say
I've changed.
Something's lost but something's gained in living every day.

I've looked at life from both sides now,
From win and lose, and still somehow
It's life's illusions I recall.
I really don't know life at all.

I've looked at life from both sides now,
From up and down, and still somehow
It's life's illusions I recall.
I really don't know life at all.

Humoristisk og surrealistisk sivilisasjonskritikk

Tang
Bjarte Samuelsen
Det norske Samlaget 2009
213 sider



Bjarte Samuelsen har eit ansikt eg kjenner igjen frå gangane og førelesningane på Blindern. Viss ikkje trur eg ikkje eg ville ha funne fram til denne herlege boka frå 2009, og det er litt synd, for det er ei god bok.

Tang handlar om bergensaren Asbjørn Linne og kompisen hans, Henning. Dei merkar at Bergen er i krise. Det regnar over 200 dagar i året. Folk er stressa og i dårleg humør. Brann taper og på fisketorget sel dei sur og infisert fisk. Byen er til og med tømt for japanarar, og Asbjørn og Henning er urolege fordi bergensarane er i ferd med å miste hansaidentiteten. Henning vil løyse problema med å starte danseband, noko Asbjørn ikkje har fullt så stor tru på.

Ein dag får Asbjørn eit postkort kor det står "Eg håper du kjem for å leva i omhugstralten". Kortet er frå øya Hernar, langt ute i havgapet, og Asbjørn dreg først til biblioteket deretter vidare til Hernar for å finne ut kva "omhugstralten" er for noko. På øya har dei eit heilt spesielt levesett, som er blitt utvikla gjennom århundra. Diett, leik, seksuell omgang, tangbad og kvile er faktorar som er viktige for dette levesettet. Asbjørn får ikkje bli meir enn nokre få dagar, etter å ha gjor seg fortent til det, fordi øya ikkje skal påverkast utanifrå. Sidan Asbjørn har møtt - og forelska seg i - jenta Lene, blir ho med han tilbake til Bergen. Lene har lese BT og veit at det står dårleg til med bergensarane, så ho vil nærast misjonere om korleis dei må leve for å bli lykkelege igjen. Dette blir heller dårleg motteke. Lene utvikler bysjuke av fisken på fisketorget og dei stressa bergensarane utan hansaidentitet. Dei står ovafor eit problem som må løysast.

Dette er ei herleg leseoppleving. Tang er lettlesen og godt skrive. Sivilisasjonskritikken i boka er sterk, men på ingen måte påtrengjande, noko som jo er eit kunststykke i seg sjølv. Dei absurde og surrealistiske opplevingane til Asbjørn blir fortalde med eit likefram språk, og verkar naturlege og kvardagslege - som lesar får eg inntrykk av at dette kunne skjedd kven som helst.

Karakteren Henning er ein småkomisk bifigur som stadig går omkring og snakkar om dette dansebandet. Han kan til tider verke litt overflødig, og eg er litt usikker på om hans rolle er nødvendig gjennom heile forteljinga. Slutten på boka er også litt brå. Heilt til siste side lurer eg på korleis dette skal dragast i land på bare eit par sider. Problema boka presenterer har inga enkelt løysning, og kanskje er løysninga som Asbjørn, Lene og Henning kjem opp med den beste, men likevel er avslutninga av teksten litt brå. Dette er synd, fordi det elles er ei så god bok.

Tang er ei bok det absolutt er verdt å lese, eg er i alle fall glad eg kom over denne absurde og humoristiske romanen.

Kjærleiksdikt

Tidlegare i dag utfordra eg lesarane mine til å poste kjærleiksdikt, og det kom fram mange vakre ord:

Midifila har introdusert ein lyrikar eg vil lese meir av, ved å poste eit nydeleg dikt om kjærleiken i kvardagen, "Alt dette" av Knut Ødegård.
Little man from another place nemner "Metope" av Olaf Bull. Dette kan lesast her.
Syneline presenterer heile tre songtekstar, av høg lyrisk kvalitet. "Ein ven" av Hans Hyldbakk, "Have I told you lately" av Van "The Man" Morrison og "Eg e gla i deg" av Arnt Birkedal.
Lilledora presenterer Tor Jonsson sitt vakre dikt "Når du er borte".

Eg anbefaler ein kikk innom desse tekstane, her er det mange vakre og stemningsfulle ord om kjærleik.

Edit: Retta opp feil, 15. feb.

Det vakraste kjærleiksdiktet

Sidan det er valentines-day i dag, og vi har gått omkring og sett på lyserosa hjerter i butikkane den siste veka, synest eg det er på sin plass å presentere det vakraste kjærleiksdiktet eg veit om. Det er så enkelt og samtidig så ekspressivt, Eeva Kilpis "Säg till om jag stör":

Säg till om jag stör,
sa han när han steg in,
så går jag med detsamma.
Du inte bara stör, svarade jag,
du rubbar hela min existens.
Välkommen.

Frå Songer om kärlek (1980).

Eg vil gjerne utfordre deg som leser bloggen min i dag: Kva er ditt vakraste kjærleiksdikt? Presenter det i eigen blogg, og legg igjen ein kommentar her, slik at eg finn det igjen.

Afrikansk litteratur

Etter å ha lese Little Bee, sitt eg og tenker at eg har lese alt for lite afrikansk litteratur. Eg har lyst til å lese afrikanske bøker skrive av afrikanarar. Ikkje afrikanske bøker skrive av kolonistar, som Dorris Lessing og Karen Blixen. Ikkje eit vondt ord om verken Lessing eller Blixen, men dei er ikkje afrikanske afrikananar, og dei skriv med kolonisten sitt blikk. Eg vil heller ikkje lese bøker av vestlege folk som forestiller seg korleis det er å vere afrikanar. Det har eg gjort denne veka, og det var ingen vidare suksess. Og eg leitar heller ikkje etter reiseskildringar frå Afrika. Eg vil lese afrikansk litteratur, som skildrar kvardagen på kontinentet, frå den alminnelege afrikanar sin ståstad.

Eg har Utvandringens tid av Tayeb Salih i ei eller anna pappeske (- åh, som eg gleder meg til å få bøkene mine i bokhyller igjen), også har eg, etter omtale frå Ingrid, notert meg namnet Ahmadou Kourouma og boka Allah skylder ingen noe.

Eg tar gjerne i mot tips om gode bøker skrive av afrikanarar. Eg synest det er vanskeleg å finne dei sjølv.

Middelmådig om viktig tematikk

Little Bee
Chris Cleave
Originaltittel: The Other Hand (2008)
Oversatt av Guro Dimmen
Aschehoug forlag 2010
268 sider.



Nå har eg lese leseeksemplaret av boka Little Bee, som Aschehoug sendte meg, i slutten av januar. Det har vore ei blanda lesaroppleving, men eg er usikker på om eg ville ha lese boka i det heile tatt, om ho ikkje hadde dumpa ned i postkassa mi. For det er gjennom omslaget på ei bok at ein får førsteinntrykket, når ein leitar i bokhandlarhyllene etter noko å lese. Og dette omslaget ville eg nok neppe ha plukka opp. Det er bilete av ei afrikansk jente i ein solnedgang på ei strand, omslaget er orange og både biletet og typografien på framsida gir meg assosiasjonar til ein middelmådig kjærleiksroman.

Etter at oljeselskapa har plyndra landsbyen som jenta som kaller seg Little Bee har vekse opp i, rømmer ho og storesøstera mot havet. Dei blir henta inn av soldatar på ei strand, kor dei også møter eit britisk ektepar som har reise på ferie for å reparere ekteskapet etter kona Sarah si affære. Her utspelar det seg ei rekkje groteske scener, før den yngste av dei to søstrene bergjer livet og flykter til Storbritannia i lasterommet på eit skip. Når ho kjem fram blir ho parkert på eit interneringssenter i to år, før ho slipper ut utan papirer. Då oppsøker ho ekteparet Andrew og Sarah. Og det er her historia om Little Bee og hennar vennskap med Sarah og sonen Charlie, denne fireåringen som går rundt og vil vere Batman, begynner.

Forteljinga vekslar mellom å bli fortald frå Little Bee og Sarah sin synsvinkel. Sarah er i utgangspunktet, før Little Bee dukkar opp, i eit vanskeleg ekteskap, med Andrew og saman har dei sonen Charlie som ho forgudar over alt på jord. Ho har samtidig ei affære med Lawrence. Sarah er sjefsredaktør for eit suksessrikt magsin og har på mange måtar alt ei 32 år gammal kvit kvinne utføre London kan drøyme om. Denne forteljarinnstansen er truverdig. Møtet med Little Bee, korleis dette møtet forandrer henne og tankane ho som i utgangspunktet er ei velståande kvit kvinne gjer seg i møtet med denne flyktningen er truverdig. Og dei kapitla som er skrivne med Sarah som førstepersonsforteljar er gode.

Dei kapitla som er skrivne med Little Bee som førstepersonsforteljar er derimot svake. Når eg les klarer eg ikkje fri meg frå tanken om at denne historien er skrive av ein 36 år gammal britisk mannleg journalist. For det er ikkje denne afrikanske tenåringsjenta som fortel. Det er den kvite mann sine forestillingar om korleis ei afrikansk tenåringsjente ville ha fortald historia si, eg har lese. Og desse forestillingane held rett og slett ikkje vatn. Dei blir ikkje truverdige, og eg blir stadig minna om at forfattaren er vestleg, når eg les dei liksom-afrikanske erindringane. Det svekker heile forteljinga. Eg liker ikkje å bli minna om forfattaren, medan eg les ei bok. Dei stadige refleksjonane om forskjellane mellom afrikansk og britisk liv, dei som skulle ha skapa nærvær mellom lesar og forteljarstemme, blir påtrengande. Formuleringa "Hvis jeg hadde fortalt denne historien til jentene der hjemme, ville de spurt meg" blir gjenteken i så mange samanhengar, at det heile bare blir platt:

Jeg våknet på Sarahs sofa. Først skjønte jeg ikke hvor jeg var. Jeg måtte åpne øynene og se meg omkring. Det lå puter av oransje silke på sofaen. De var brodert med fugler og blomster. Solen falt inn gjennom vinudet, og disse vinduene hadde oransje fløyelsgardiner som gikk helt ned til gulvet. Det sto et salongbord med glasstopp der, og glasset var så tykt at det så grønt ut fra siden. På hyllen lå det blader. Et av dem tok for seg mote, et annet hvordan man kunne gjøre hjemmet vakrere. Jeg satte meg opp og plasserte føttene på gulvet. Gulvet var dekket av tre.
Hvis jeg hadde fortalt denne historien til jentene der hjemme, ville de spurt meg: Hvordan kan et bord være laget av en salong, og hva er fløyel, og hvorfor hadde ikke kvinnen du besøkte samlet veden ved siden av huset som alle andre? Hvorfor lot hun det bare ligge utover gulvet, var hun virkelig så lat? (s. 133)

Desse refleksjonane kunne vore interessante, dersom forteljarstemma bak Little Bee si historie hadde vore truverdig. Men så lenge denne illusjonen om afrikansk jente i London stadig blir broten, mister også denne typen avsnitt den krafta dei kunne ha hatt.

Språket er også til tider irriterande fullt av klisjéar. Eg veit ikkje om dette er forfattaren eller oversettaren, men det er ein anna faktor som får meg til å lese boka med eit snev av irritasjon. Innimellom skin dei engelske formuleringane gjennom oversettinga, andre gonger er samanlikningane og bileta bare påtrengande klissete, som når Sarah tenker:

Jeg husker at jeg med et stikk av dårlig savittighet innså at det ikke lenger fantes noen grunn til at jeg burde være her - langt unna mitt hjertes sentrum, en skibrudden i dets forstad. (s. 93)

Det tragiske druknar litt i den utruleg komiske samanlikninga.

Det er ikkje tvil om at forfattaren har gjort grundig research. Og tematikken, om oljeselskapa som jamner landsbyar med jorda og vitnet som må flykte for å ikkje bli drepen, om den papirlause flyktningen si frykt for å bli deportert og problemstillingane knytta til det å huse ein illegal flyktning er svært viktig. Dette er ein tematikk eg som sitt trygt i heimen min har godt av å få eit innblikk i. Og nettopp derfor synest eg det er synd at det formelle og forteljartekniske gir Little Bee eit slikt middelmådig preg.

Dersom du vil lese litt meir positive omtalar av denne boka, kan eg foreslå at du stikker innom bloggane til Stinema, Anita eller Beatelill. Dei var litt meir begeistra enn eg.

Som ein solnedgang bak eit fjell

Melodi Grand Prix er ein melodikonkurranse. Ikkje ein songtekstkonkurranse. Men burde ikkje artistane halde seg til tekstar som har eit meiningsfyllt innhald, i det minste? Då eg fulgte kåringa av den norske låta i gårkveld, blei eg stadig meir overraska over kor mange stemmar Didrik Solli Tangen fekk for denne teksten:

You are like the sunset behind a mountain somewhere
And when I cannot see you I know you’re still there

Because my heart is yours, I’ll never leave you
Though we are far apart I’m by your side
My love is never gone, I feel it rise again
Through it all, now my heart is yours

You say I am the moonlight, I watch you at night
And when you cannot see me I’m still there in the sky

Ikkje var melodien noko å skryte av heller.

Spørsmålet mitt er nå om dette er verre enn Rybaks:

She was mine
and we were sweethearts
That was then
but then it's true

Kva er eigentleg meiningsinnhaldet i den siste verselinja?

Du synest kanskje eg er ei sur gammal dame, som ristar oppgitt på hovudet og stiller spørsmål ved "ungdommen av i dag". MGP skal jo vere underhaldning, tenker du kanskje. Må alt alltid vere så alvorleg? Og dessutan er det jo ein melodifestival. Men eg undrer meg over kor lite fokus det faktisk er på lyrikken i songar. Er ikkje teksten ein viktig del av heile songen, lengre? Eller er det bare eg som skulle ønske det var slik?

Eg lurer også på om desse tekstane ville slippe gjennom nålauge hos folk flest om dei hadde vore norske. Ville 466 675 nordmenn betalt 5 kroner kvar for å stemme på ein fyr i kvit dress som song "Du er som ein solnedgang bak eit fjell ein stad" og "Du seier eg er som månelyset som ser på deg i natta"? Og kva med "Det var då og då var det sant"? Eg trur ei låt med denne teksten på norsk, ville blitt latterleggjort ganske mykje tidlegare i prosessen. Det kan sjå ut som om at så lenge det er på engelsk, og kling sånn tåleg rytmisk, så er det ikkje så farleg kva vi nordmenn eigentleg lytter til.

Sjølvsagt er den språklege klangen og rytmen viktig, både i lyrikken og endå meir i songtekstar. Vi har alle vore i bryllup kor tekstforfattaren er meir oppteken av innhald enn klang, kor vi ender opp med å synge usyngbare songar. Men er verkeleg lyrikken og innhaldet i teksten så lite vesentleg som desse norske MGP-tekstane gjenspeglar?

Eg skulle ønske vi hadde tekstforfattarar, artistar og ikkje minst stemmegjevarar, som søkte oss bort frå desse banale klisjèane. Eg ønsker meg meiningsfulle tekstar.

Resten av 2009

Her om dagen fekk eg eit spørsmål om eg kunne anbefale norske bøker frå 2009. Eller, det var formulert "Jeg har fått med meg Knausgård, men hva annet kan man lese?"

Eg merka at det var vanskeleg å komme på bøker frå 2009 som eg kunne anbefale vidare. Utanom Knausgård, då, som eg anbefaler på det varmaste. Eg har lese Rust av Pedro Carmona-Alvarez, men den anbefaler eg eigentleg ikkje vidare. Også har eg lese På vegne av venner av Kristoffer Schou, (som eg ikkje har rukke å blogge om), ei sterk og rørande bok eg anbefaler så sterkt at eg til og med ga henne i julegave. Men det var dei to norske bøkene frå 2009 eg klarte å komme på. Og etter å ha tenkt meg om i nokre dagar, kjem eg framleis ikkje på fleire.

Det skal eg gjer noko med, så i dag har eg vore på biblioteket og lånt Tang av Bjarte Samuelsen og Terje Thorsens Dikt fra en nonne. I tillegg har eg reservert bloggaren Thomas J. R. Marthinsens debutbok Du (som strengt tatt er frå 2010) og bloggaren Bergljot Nordal si Magda. Dei er begge debutantar, som eg har store forventningar til. Det er ekstra spennande å lese bøker kor forfattaren ikkje bare er eit namn, men også ei stemme i bloggsfæra som eg "kjenner".

For det er pinleg å ikkje klare å komme på meir enn ei god norsk bok, frå fjoråret. Det må eg gjere noko med. For eg trur at 2009 er langt meir enn Knausgård. Eg trur det må vere noko leseverdig, blant resten, også.

Krim i vintermørket

Dei siste vekene har eg bare hatt eit krav til det eg har lese, at det skal vere spennande nok handling til at det held meg meir engasjert enn å sjå på TV. Eg har sove dårleg, og dei søvnlause nettene stiller krav til underhaldning samtidig som dei svekkar konsentrasjonen. Dermed har det blitt ein del krim. Eg er ein periode-krimlesar. I periodar sluker eg krim, også blir eg mett og avskyr det. Men 1-2 gonger i året, kjem eg inn i slike krimsluke-periodar. Og det er eigentleg passeleg, for min del. Desse periodane heng ofte saman med at eg er sliten og ikkje orkar å bruke så mykje krefter på å fordøye anna lesestoff.


Johan Theorin er ein veldig fin forfattar. Dette er "snill" krim, kor etterforskning og oppklaring står i fokus, framfør action og spenning. Eg liker det. Språket er også sterkt, og spenningskurva er god og karakterskildringane er sterke, sjølv om dei tenderer mot stereotype innimellom. Det er med andre ord alt ein kan forvente av ein kriminalroman, og ho er absolutt på høgde med dei gode gamle britane.

Hovudpersonane er Gerlof Davidsson, den gamle mannen som bur på gamleheim og dottera Julia som kjem til Öland etter at faren har fått ein sandal i posten. På 60-talet forsvann nemleg sonen til Julia i tåka, og Julia har aldri godteke forklaringa om at han sannsynlegvis har drukna. Dette har prega livet hennar, og ho slit med psykisk sjukdom og tendensar til alkoholisme. Dei nøster opp i gamle hendingar og finn svaret på kva som eigentleg skjedde med Jens, den dagen då heile øya var full av tåke.

Boka er godt egna til å lesast frittståande.





Karin Fossum har også ei språkleg styrke, og god psykologisk innsikt.

I denne Den som elsker noe annet blir vesle Jonas August funne drept i skogen, utan den raude shortsen han hadde på seg då han gjekk. Conrad Sejer forsøker å spore opp overgriparen, medan ein anna gutt forsvinn. Er det ein samanheng mellom desse to sakene, eller er det ikkje det?

Vi følgjer både etterforskarane, paret som fann Jonas August og overgriparen sine forteljingar parallelt, noko som delvis fungerer, sjølv om paret som fann Jonas August i skogen kanskje blir litt i overkant stereotypt. Likevel gir denne forteljarteknikken, og særleg skildringane til overgiparen boka eit svært ubehagelig og samtidig gripande preg.

Dette er ikkje bare god underhaldning ei søvnlaus natt, men også ei bok til ettertanke, nettopp om Den som elsker noe annet.


Eg har høyrt mykje godt om Arnaldur Indridason, og boka Vinterbyen har forsåvidt høg kvalitet og skil seg frå anna nordisk krim. Men eg fekk ei kjensle av å ha gått glipp av forhistoria om etterforskaren Erlendur, familien hans og resten av etterforskningsteamet. Det hender det lønner seg å lese bøker i rett rekkefølgje.

Halvt islandske og halvt thailandske Elias blir funne drepen i snøen utføre blokka der han bur saman med si thailandske mor og halvbror sin. Halvbroren forsvinn, og er utilgjengeleg for intervju, og etterforskningsteamet viklar seg ut og inn av stadige villspor, før dei til slutt, ved ei tilfeldigheit kjem på sporet av gjerningsmannen.

Dette er litt under middels god underhaldning, som kanskje ville vore betre om eg hadde begynt på begynnelsen av serien.



Solstorm er den siste boka eg har lese dei siste vekene. Her blir ein framståande person i ein frikyrkjeleg forsamling myrda og det heile ser rituelt ut. Søstera hans blir ettersøkt, og ho kontakter si barndomsvenninne Rebekka, som er ein vellykka skatterettsadvokat i Stockholm. Noko motvilleg reiser Rebekka nordover for å hjelpe venninna, men møtet med den sekteriske forsamlinga blir tøft for henne, og mange vonde barndomsminne straumer på.

Utover det at handlinga er spennande, synest eg skildringa av det konservative miljøet i forsamlinga, kor Rebekka veks opp er særlig interessant i denne boka. Eg har sjølv flytta frå eit konservativt bedehusmiljø, og kjenner at denne tematikken interesserer meg.







Til slutt må eg ta med boka eg begynte på idet eg var i ferd med å bli mett på krim. Så Tokyo ligg halvlesen under nattbordet mitt, og skal få reise tilbake til biblioteket i den tilstanden.

Grey meiner at ho har lese ein artikkel i eit tidsskrift, som seinare har blitt borte, om noko som skjedde i Manchuria under andre verdskrigen. Ho reiser til Tokyo, utan pengar, for å motbevise at ho er galen, og for å få svar på dette. Her møter ho den motvillige professoren som ikkje ønsker å prate med henne, og etter hundreogfemti sider med pågåande student og motvillig professor, kjende eg at det var nok spenningsromanar for ei stund og la bort boka.

Her er eg

Her er igjen, etter ein drøy månads bloggefri. Eg har hatt mykje eg burde gjere den siste månaden, samtidig som eg har gått og hangla og vore småsjuk, utan heilt å klare å ta meg tid til å vere småsjuk med godt samvit. Det var vanskeleg å finne motivasjon til å blogge, og eg kjente at bloggen blei liggjande som ein av mange burde-byrder. Det skal jo vere kjekt å blogge, det er derfor eg gjer det. Og når pliktkjensla blir større enn lysta, betyr det at det kan vere godt med ein pause. Og pausen har vore god. Nå er motivasjonen tilbake, og eg håper at han blir hos meg ei stund.

Medan eg har hatt pause, har eg fått ein award av ikkje mindre enn to lesarar. Tusen takk, Thauke2 og Ingrid. Besøk gjerne desse to, dei synest eg er ein kreativ bloggar, sjølv når eg bare sitt her og ikkje gjer nokon ting. Dette gjorde det ekstra kjekt å komme tilbake etter pausen min.


Eg skal visst fortelje 7 ting om meg sjølv. Slikt synest eg alltid er litt vanskeleg. Det skal jo helst vere litt interessant og litt ved sida av det eg vanlegvis skriv om. Men eg gjer eit forsøk.

1. Eg er 28 år gammal, har vore gift i 2,5 år men har ingen barn. I studentmiljøet på Blindern er eg sær som har gifta meg så ung, men når eg snakkar med folk frå heimbyen min, Sandnes, er eg sær som gifta meg så seint og ikkje har ungar endå.
2. Eg liker å lese bøker, fordi det gir meg ei kjensle av fridom, anten eg les på sengekanten om morgonen eller om eg les til eit glas rødvin kvelden før ein fridag, gir det meg ei kjensle av fridom å forsvinne inn i ei anna verkelegheit nokre timar.
3. Eg er eit rotehovud av ei anna verd, men likevel besatt av å alfabetisere samlingar. Bøker, CD-plater og filmar skal organiserast alfabetisk etter forfattar, artist og regissør. Resten av heimen er det ikkje så farleg med.
4. Eg er glad i å lage lister, og lager stadig lister over ting. Bøker eg vil lese, ting eg vil strikke, filmar eg vil sjå, også vidare. Men så når det kjem til stykket, følgjer eg ikkje desse listene likevel.
5. Eg synest 7 ting er frykteleg mykje, så eg gir meg her, etter å ha tenkt på dette i heile dag. Det er ikkje så lett å komme på 7 ting om meg sjølv, sånn på kommando.
   

Eg skal visst gi denne vidare til 7 stykker, men eg ser jo at dei fleste bloggane eg les har fått denne. Og at det eigentleg er ein månad sidan han blei sendt rundt, så sidan eg er så treig, hopper eg over dette punktet. Eg viser heller bare til lista mi nedi venstre hjørnet av bloggen, kor dei fleste bloggane eg abonnerer på står lista opp (det er bare dei 10 sist oppdaterte som viser).

Nå har eg fleire tusen postar eg skal bla gjennom i Google-reader!