Lyrikk på ein søndag - G

Her kjem søndagens spørsmål på G - ei heil veke for seint.

1. Den tyske filosofen Hans Ulrich Gumbrecht ga i 2004 ut boka The Production of Prescence - what Meaning Cannot Convey. Her presenterer han ein kritikk av vestleg humanistisk tenking sitt einsidige fokus på avdekking av meining, og fortolking i kunsten. Han etterlyser eit større fokus på det kropplslege nærværet, det i kunstverket som vender seg mot sansane. Diktet er ei kunstform, kor nærværet er viktig, sjølv om ordet knytter det til meining.
Presenter eit dikt, kor det kroppslege nærværet (altså det som henvender seg til sansane) er tydeleg.

2. Gjendikting er ikkje forbunde med noko som er heilt enkelt. Alle stemninginane i originalspråket skal bringast med over i den nye språkdrakta. Gi eit eksempel på ei vellukka gjendikting av eit dikt.

3. Presenter eit dikt av ein diktar på G.
--------------------------------------------

1. Eit av dei dikta eg veit om, kor det Gumbrecht kaller nærværseffektene er tydelegast, er Obstfelders "Regn". Eg blir nesten våt av å lese dette diktet.

"Regn"

En er en, og to er to -
vi hopper i vand,
vi triller i sand.
Zik zak,
vi drypper på tag,
tik tak,
det regner idag.
Regn, regn, regn, regn,
øsende regn,
pøsende regn,
regn, regn, regn, regn,
deilig og vådt
deilig og råt!
En er en, og to er to -
vi hopper i vand,
vi triller i sand.
Zik zak,
vi drypper på tag,
tik tak,
det regner idag.

2. Øyvind Berg har gjendikta Paul Celan, mellom anna dette sterke diktet:

Tornekrans

Gi avkall på purpur

Natta
klinker timens hjertebank ferdig:
viserne, to spyd,
bores brennende i synet på deg.

Blodsporet mørkner og gir ingen vink.

Kvelden din,
ansiktet avslørt av sjøgang,
sank i det spredte sivet;
hærskaren beseiret av engler
slukner den med sine skritt.

I skogen
snitter vindenes kniver
ditt smakfulle bilde i ask:
skjul meg med nattvinden i dine armer.
På brystet av ask tenner jeg stjerner til avskjed.

Ikke bli. Blomstr aldri mer.

Snølykta sluknet, alt som er blottet står for seg selv....

Jeg rir i natta, jeg vender ikke om.

3. Eg klarer ikkje dy meg, frå å trekke fram Ekelöf i dag også. Denne gongen som Gunnar. I dag er det diktet "Poetik"

"Poetik"

Det är till tystnaden du skall lyssna
tystnaden bakom apostroferingar, allusioner
tystnaden i retoriken
eller i det så kallade formellt fulländade
Detta är sökandet efter ett meningslöst
i det meningsfulla
och omvänt

Och allt vad jag så konstfullt söker dikta
är kontrastvis någonting konstlöst
och hela fyllnaden tom
Vad jag har skrivit
är skrivet mellan raderna

Regnvêrsdikt

Det høljer ned i dag! Det er kanskje ein klisjè, men eg tenker gjerne på Obstfelders "Regn", når eg sit inne og høyrer lyden av dei utallege regndråpane som treff betongen på verandaen utføre. Det er ein lyd eg liker, i alle fall så lenge eg kan sitte inne og høyre på han.

Eg liker godt dette diktet. Det er svært enkelt oppbygd. Samtidig er rytmane og lydane i diktet så veldig deskriptive. Det er nett som om rytmane, bokstavrima og dei klanglege elementa i diktet får fram lyden av regnvêret. Diktet høyrest ut som regnvêr, og regnvêret høyrest ut som diktet. Slik at eg ikkje kan klare å unngå å tenke på rytmane og klangane i dette diktet, når eg høyrer lyden av regn utføre vindauget mitt. Bare les det og høyr etter:

"Regn"
Sigbjørn Obstfelder (1893)

En er en og to er to -
vi hopper i vand,
vi triller i sand.
Zik zak,
vi drypper på tag,
tik tak,
det regner idag.
Regn, regn, regn, regn
øsende regn,
pøsende regn,
regn, regn, regn, regn
deilig og vådt
deilig og råt!
En er en og to er to -
vi hopper i vand,
vi triller i sand.
Zik zak,
vi drypper på tag,
tik tak,
det regner idag.