Innsirkling 2

Innsirkling 2

Carl Frode Tiller

Aschehoug, 2010.

400 sider

Innsirkling 2 er ei bok eg ikkje heilt har klart å bestemme meg for om eg gleda meg til å lese eller ikkje. Ikkje for det at eg ikkje liker Tiller. Eg blei mektig imponert over den gode evna hans til å skildre ein svært usympatisk hovudperson på ein sympatisk måte, då eg las Skråninga. Og den same kjensla fekk eg då eg las Innsirkling, for nokre år sidan. Karakterskildringane hans er sterke og truverdige. Og i Innsirkling-prosjektet kjem også evna til å gå inn i karakterane og sjå dei frå ulike synsvinklar veldig godt til sin rett. Tiller har overbevist tidlegare, og likevel var eg skeptisk. Eg har nemleg ein aversjon mot oppfølgjarar, ikkje minst når dei får same tittelen som første bok eller film, men med eit total bak. Og sjølv om boka er ein del av ein trilogi, så kunne ho ha fått ein sjølvstendig tittel.

Det viste seg at skepsisen var ubegrunna. Innsirkling 2 svarar på første boka på ein god måte, trass tittelen, og eg kjende lenge på at eg hadde sansen for Tiller sitt prosjekt. For dei som ikkje kjenner bøkene, er utgangspuntket at David har sett inn ei annonse i avisa om at han har hukommelsestap og vil vite kven han er. I første boka fortel først ein nær venn frå ungdomstida, deretter ei venninne frå same tida og så stefaren om sitt forhold til David. Samtidig som vi får lese breva desse tre har skrive, får vi også følgje desse tre, der dei er i livet sitt. Bok to fortsett på same måten, med same vekslinga mellom nåtidsforteljing og brev til David om barndommen. Dermed får vi bli kjende med personane frå fleire vinklar. Vi får både følgje dei frå eit utanfråperspektiv, samtidig som vi får lese sjølvframstillinga deira.

I den delen kor barndomskompisen Tom Roger fortel om seine barneår og tidlege tenår, er spenninga mellom desse to perspektiva svært god. Tom Roger er også den mest interessante karakteren, i begge Innsirkling-bøkene. Han svarar til alle dei sterotype assosiasjonane vi kan finne på å knyte til ein Tom Roger. Han er ein småkriminell type, med fleire usympatiske karaktertrekk, som særleg kjem til uttrykk i måten han behandlar sambuaren på. Og den meisterlege evna Tiller har til å skildre ein slik karakter, frå Skråninga, kjem også fram her. For uansett kor ufin og ufordrageleg han er, så får eg sympati for Tom Roger. Familien hans, bakgrunnen hans og oppveksta han har hatt gjer at eg forstår han og han blir eit heilt menneske for meg, medan eg les.

Likevel er eg ikkje udelt positiv. Eg liker ikkje siste delen. Her blir det avslørst at David ikkje lid av hukommelsestap likevel, men at han driv med eit kunstprosjekt. Og det er forsåvidt greit, men vidare blir avsløringane som kjem fram usannsynlege. Dette bryt med den gode, nøkterne og realistiske forteljinga som pregar dei tidlegare delane. Eg synest det er øydeleggjande at plottet beveger seg over til såpeoperamateriale mot slutten. Den eldre dama som fortel denne delen, Paula, blir i tillegg ein mindre truverdig og mindre overbevisande karakter enn dei fem tidlegare. Det unike med skildringa dei andre karakterane, er jo det at vi heile tida skjønner motivasjonen for at dei handlar som dei gjer, sjølv om vi kanskje ikkje anerkjenner adferda deira. Men eg skjønner ikkje motivasjonen for at Paula handlar som ho gjer. Og dermed kjennest det som om Tiller stikk hol på sitt eige prosjekt og punkterer heile innsirklinga, idet både handling og personar blir mindre truverdige.

Det er sagt at Innsirkling skal vere ein trilogi, og eg kjem nok til å lese siste boka også, til tross for at Innsirkling 2 hadde ein amputert slutt. Og før siste boka går i trykken, håper eg forlaget kan spandere på seg ein korrekturlesar.